Aankomst in Johannesburg

Samen met mijn vader en moeder vloog ik maandag 1 februari van Amsterdam naar Frankfurt en via Addis Abeba naar Johannesburg. Na een 20 uur lange reis kwamen we uitgerust aan en werden opgewacht door familie: Rob en Harry Bartelink. In 1 oogopslag waren de gelijkenissen duidelijk tussen met name Rob en de familie oude Lohuis (zie foto’s, Rob lijkt op mijn vaders tweeling broer André). De vader van deze broers was Jan, de broer van mijn Oma. Jan is in 1958 naar Rhodesië verhuisd voor zaken en is later door toenemende onrust verhuisd naar ZA en uiteindelijk gedwongen weer naar Nederland gekomen. Rob en Harry zijn geboren in Rhodesië (nu Zimbabwe) en zijn naar school gegaan in Zuid-Afrika, en behoren nu echt tot de blanke elite van Zuid-Afrika: ze spreken vloeiend Engels, verstaan Nederlands, wonen in een (bemuurde) witte woonwijk en zijn relatief rijk. Ze trakteren ons op een kopje koffie, waar meteen opvallend is dat er alleen zwarte mensen in de bediening werken en er tot 2 keer toe een blanke (eigenaar o.i.d.) komt vragen of we wel goed geholpen worden en of alles naar wens is. Als de bediening vervolgens de juiste kopjes koffie brengt, krijgt hij een denigrerende “Goed zo!” naar zijn hoofd geslingerd…

We zitten in een guesthouse eveneens gerund door blanke Zuid-Afrikanen, ditmaal met Engelse roots. Het is een prachtig huis (met zwembad!) en leuk personeel; een broer en zus uit Malawi. De eerste ochtend krijgen we een stevig Engels ontbijt met worst en spek, precies net niet waar ik zin in heb in de ochtend ;) Daar gaan onze vegetarische principes. Ik peuter bij de Malawische zus los wat zij zelf graag eet: Mili-meel. Een luchtige pap van mais-meel, veel gegeten in de armere regio’s van Malawi en Zimbabwe. Na lief vragen krijg ik dat ook de volgende dag, heerlijk met honing!

We hebben een auto gehuurd en gaan de weg op: doodeng.. Joop aan de verkeerde kant van de weg die bij elke afslag de ruitenwissers aandoet ipv een richtingaanwijzer, rare busjes die midden op elke snelweg stoppen om klanten op te pikken, mensen die door rood rijden omdat dat veiliger is (dan wordt je niet bestolen terwijl je stilstaat) en tot overmaat van ramp zitten er “Potholes” in de weg waar je je banden in aan flarden kunt rijden. We komen toch heelhuids aan bij het Apartheidmuseum en daar zijn we 4 uur bezig met het (beginnen te) begrijpen van de ZA-geschiedenis: Bantoes, bosjesmannen, hottentotten, swartmannen, khoikhoi, kaffers, blanken, negers, kleurlingen, Afrikaners, Indiërs, boeren, het is een gigantische hoeveelheid informatie, maar er begint zich wel enige structuur te vormen tussen alle flarden aan informatie.

We zijn regelmatig met elkaar en mensen om ons heen in discussie over de geschiedenis, over de (steeds groter wordende) problematiek tussen blank en zwart en over de toekomst van ZA: waar je ook over praat, grote kans dat het gesprek uitkomt op dat onderwerp. Het is nog zo recent en nog lang niet opgelost. Ik heb me in elk geval vergist in hoe leuk het is om Afrikaans te kunnen verstaan of spreken; Ik had me verheugd op kameelpaarden, hijsbakkies en grondboontjeboter, maar de taal wordt gezien als een overblijfsel van de Apartheid en onder zwarten verafschuwd als van ‘de witte’. Zij spreken zelf Xhsosa, Zulu of 1 van de andere 7 bantoe talen in ZA en ik ga morgen pas mijn eerste Afrikaans sprekende persoon (Hornsveld familie) ontmoeten.

Ik geniet nog wel even van het Afrikaans in een boek van Adriaan van Dis over de Karoo, een droge omgeving waar veel Afrikaners hebben geboerd: “Geen bok, geen schaap, geen gras, wel veertien kinderen. Ek boer maar op die enigste nat plekkie wat ek ken”.

Tot slot: we zijn op Safari geweest! Een politiek ongeladen dag met veel (niet tamme) impala’s, gieren, struisvogels, kraanvogels, de big5 en helaas een zoektocht zonder succes naar een flamingo.

Heel veel liefs, 

Josine